Bebeğinizin çocukluğa geçiş döneminin en önemli göstergesi hareketleridir. Şimdi artık hareketlenmeye başladı. Kafasını kaldırıyor, oyuncaklarına uzanmaya çalışıyor, yerinde dönüyor, emekliyor, oturuyor, yürüyor derken işte zaman hızla geçiyor… Ve miniğiniz büyüyor… Tüm bu büyülü süreçte ona gelişimi konusunda nasıl yardımcı olacaksınız? Hadi başlayalım…
Bebeklikten çocukluğa…
Emeklemesi, ilk adımı, yürümesi… Her biri ayrı ayrı bizim için çok değerli değil mi? Bunlar çok önemli gelişmeleri ve bu gelişmelere hazırlıksınız. Peki, size aslında yüzlerce gelişim aşaması olduğunu söylesek? Bebeğinizin hareket gelişimini düzenli takip ederseniz size de çok faydası olacaktır. Daha bilinçli ilerlemiş olacaksınız. Sizin kadar bebeğinizi başka hiçbir şey motive edemez. Hadi hareket vakti!
Dosya konumuzda bebeğinizin doğumundan 3 yaşına kadar olan evrelerini bulacaksınız. Her aşamasında size önerilerimiz olacak. Bebeğinizin gelişimine nasıl katkı sağlarsınız? Hem eğlenip hem nasıl sağlıklı büyür gibi ipuçlarını dosya konumuzdan öğrenebilirsiniz. Hem eğlenecek hem öğreneceksiniz. İyi eğlenceler!
Bebeğiniz hareketlenmeye başladı. Doğru yönlendirirseniz, gelişimi çok daha hızlı ve sağlıklı olacaktır.
0-4 AY
Yerçekimi ile tanışıyor!
Bebeğinizi sırtüstü yatırın ve her iki yana hareket etmesini sağlayın. Bu şekilde yerçekimini ilk keşfedişi olacak. Kendi bedenini yukarı çekmeye çalışacak. Keşfetmeye ve hareket etmeye ne kadar istekli olduğunu göreceksiniz!
DENEYİN Bebeğinizin yerde hareket edebilmesi için özgür olması lazım. Ona yakın bir yerde durup güvenli olduğundan emin olun ve onu özgür bırakın. Yere bir battaniye serin ve onun yanına siz de uzanın. Karnı tok, altı kuru, uykusunu almış olduğu bir anda 20 dakika onunla yerde zaman geçirin. Her gün düzenli olarak, aşağı yukarı aynı saatlerde bebeğinizle birlikte vakit geçirirseniz, onun hareketlerindeki gelişimi de günbegün fark edersiniz. Sizin yere onunla uzanmanız, bebeğinize, onunla ilgilendiğinizi hissettirecek. Bebeğinizin modunu, mimiklerini dikkatle inceleyin. Mutlu olduğunda biraz daha yerde kalmaya devam edebilirseniz, sıkılırsa da aynı şekilde bunu belli edecektir. O zaman pozisyon değiştirebilirsiniz.
Bedeninin iki yanını aynı anda kullansın
Bebeğinizin başından karnına kadar olan kısmına ‘orta bölge’ denir. Orta bölge sol ve sağ yanını içerir. Bebekler ilk üç ayda başlarını kaldırmayı ve dik tutabilmeyi denerler. Ayrıca ellerini bir araya getirmeyi, ellerini çenesine götürmeyi ve onlara bakmayı da başarır. Bu ayrıca onun iki gözünü de ellerine odaklayabildiği bir dönemdir.
DENEYİN Bebeğinizi sırt üstü yere yatırın. Peluş bir oyuncağını görebileceği ve hafifçe karnına değecek şekilde getirin. İki eliyle nasıl da heyecanla onu tutmaya çalıştığını görünce siz de heyecanlanacaksınız! Bu küçük oyunlu aktivite, bebeğinizin iki tarafını da kontrol etmesini sağlar. Sağ ve sol motor gelişimine yardımcı olur.
Bebeğinize pelüş bir oyuncak verin ve bırakın onu keşfetsin. Oynasın, şeklini, rengini, dokusunu anlasın. Bu sayede doğayı dokunarak ve görerek keşfetmeye başlar.
Parmaklarını birleştirsin
Bebeğiniz ellerini orta bölgede birleştirmeye başladığında parmaklarını da birleştirmeye başlar.
DENEYİN Bebeğinizin karnına dokunun ve parmaklarını karnına götürürken şunları söyleyin: “Evet bebeğim burası senin karnın.” Sonra sırayla burnu, ağzı, gözlerine her ikinizin de parmaklarınızı götürüp “Bu senin burnun, ağzın, gözlerin” deyin. Hem dokunma hem işitme duyusu gelişecek böylece. Önce sağ eliyle başlayın, ardından sol eliyle.
Bir objeyi izleme
Bebeğinizin gözleri birlikte çalışmaya başlar. 3 aylık bir bebek, bir oyuncağı gözleriyle sağdan sola ya da soldan sağa takip etmeye başlar.
DENEYİN Yere bacaklarını V şeklinde açıp oturun. Bacaklarınızın arasına da bebeğinizin sırtı size gelecek şekilde oturtun. Bir oyuncağı elinize alın ve önce sağdan sola sonra soldan sağa oyuncağı hareket ettirin ve bebeğinizin gözleriyle onu takip etmesini sağlayın. Daha sonra onun önce sağ eli, sonra sol eliyle oyuncağı takip etmesini sağlayın. Karın bölgesi de denilen orta bölgesi varış noktanız olsun.
4-6 AY
Oyuncağıyla oynayabilir
Bebeğiniz 5 aylık olduğunda harika bir gelişme evresi olur. Yüz üstü yatıp emeklemeye başlar ve aynı anda bir oyuncağıyla oynayabilir. Bazı bebekler tek eliyle oynar, bazılarıysa iki elini de kullanır. Eğer oyuncağı hafifse tek eliyle kaldırıp da oyununa devam eder…
DENEYİN Bebeğinizin hareketlerini ve emeklemesini geliştirmek için oyuncağını önce sağ üst köşeye, sonra sol üst köşeye koyun. Hızla oyuncağına doğru gittiğini, oraya doğru emeklemek için çabasına hayret edeceksiniz. Süper güç bebeğiniz iş başında!
Karın kası kontrolü
Bebeğiniz 4. ya da 5. aylarda yüzüstü yatıp kafasını kaldırır ve emekleme hareketlerine başlar. Ellerine bakar, çenesine götürür. Ahh ne de çabuk büyüyor!
DENEYİN Yere sırtüstü uzanın. Başınızın altına bir yastık koyun. Bebeğinizin yüzüstü karnınızın üzerine yatırın. Hatta mümkünse göbekleriniz çıplak olsun, birbirinize değsin. Ten teması çok önemli. Karnınızdan çıkan sesleri her ikiniz de hissedebilirsiniz. Kafasını size bakmak için kaldıracaktır. Böylece boyun ve baş hareketleri gelişir. Sizin üzerinize yatması bebeğinizle olan bağı güçlendirmekle kalmaz, aynı zamanda halının üzerindekinden daha çok efor sarf etmesini sağlar. Bu da hareket kabiliyetini güçlendirir.
Bebeğiniz emeklemeye başlarken eline en hafif pelüş oyuncağını verin. Onu tutsun. Arada sırada düşen oyuncağını eline almasını söyleyin. Böylece aynı anda iki işle uğraşıyor olmak motor gelişimini sağlar. Oyuncak taşımak ciddi bir iştir!
Birlikte oynamayı öğreniyor
Bebeğiniz karnının üstüne yattığı zaman karın kasları gelişir. Tabii aynı zamanda kol ve omuz kasları da sürekli hareket edeceği için gelişir. Ayrıca bir eliyle oyuncağını ya da sizin elinizi tutmaya başlar. Bebeğinizle birlikte siz de yere uzanırsanız hareketlerini iyice gözlemleme şansını elde edersiniz. O yerdeyken çok fazla oyuncağa ihtiyacınız yok. Bir tane pelüş tavşancık ya da ayıcık yeterli. Elini kullansın. Oyuncağını tutsun ya da size dokunmaya çalışsın. Etrafında çok fazla oyuncak olursa dikkati dağılır çok fazla hareket etmez.
DENEYİN Bebeğinizle birlikte karın üstü halıya uzanın. Yüz yüze bakabileceğiniz şekilde ayarlayın kendinizi. Sabırla ona bakın ve sakince ne yapacağını izleyin. Ve o size doğru elini uzattığında tıpkı bir ayna gibi siz de elinizi ona doğru uzatın. Sağ elinizle sol eline, sol elinizle de sağ eline dokunun. Ellerine o da dokunabilir, hatta bir sürpriz yapıp kendine doğru çekebilir. Bu oyun ona ve tabii size çok eğlenceli gelecek. Elleriniz kavuşacak, motor becerisi gelişecek!
Özellikle 5. ay bebeğinizin beyin gelişimi açısından çok önemli. Bu dönemden itibaren sürekli hareket etmesi, sağlıklı fiziksel ve zihinsel gelişimini sağlar.
6-12 AY
İki elini de kullanıyor!
Bebeğiniz her gün biraz daha büyüyor. Özellikle bu dönemde çok çabuk büyürler. Beslenme zamanı bebeğinizi mama sandalyesinde kıpır kıpır bulacaksınız! İki eliyle itip bedenini geriye doğru itmeye başlayacak.
DENEYİN Evde fayans olmayan, ahşap ya da halı serili bir zemine bebeğinizi yatırın. Siz de yüzünüz bebeğinize dönük olacak şekilde onunla birlikte yere yatın. Ellerinizle hafifçe onu itip kendinize çekin. O da hızla bu hareketinizin aynısını size yapacaktır. Hafifçe itip çekeceksiniz tabii. Bu eğlenceli oyununuz sayesinde bebeğinizin iki el ve kol kaslarının çalışmasını sağlayacaksınız.
Bel kıvırma
Bebeğiniz ellerini ve ayaklarını hareket ettirmeye başladığında aynı zamanda üst bölgesini, belini de hareket ettirmeye başlar. Belini eğip bükerek elleriyle ayaklarına ulaşmaya başlar. Yürümeden önce vücudunun üst bölgesini rahatça hareket ettirmeye başlar.
DENEYİN Bebeğinizle birlikte yere yüzüstü uzanın. En sevdiği oyuncağını sağ üst köşeye koyun ve ona doğru emeklemesini sağlayın. Siz de bu arada oyuncağını yakalayacakmış gibi yapın: “Ay ay ben yakaladım tavşancığı beeen…” Oyuncağı aldıktan sonra 2 dakika kadar oynasın ve bu defa sol üst köşeye koyup yine ona doğru emeklemesini sağlayın. Sizle birlikte nasıl da heyecanlandı değil mi!
NASIL İLETİŞİM KURDUĞUNU İZLEYİN
Her bebeğin vücut dili -tıpkı yetişkinlerde olduğu gibi- farklıdır. Ama nasıl bizim genel geçer bir iletişim dilimiz varsa aynı durum bebekler için de geçerli. Ellerini hızlı hızlı çırptığında heyecanlandığını, aşağı yukarı salladığında sevindiğini, alkış yaptığında yemeğini ya da oynadığı oyunu beğendiğini anlayabilirsiniz. Onu ne kadar erken gözlemlerseniz aranızdaki iletişim de o kadar güçlü olur.
Bebeğiniz oturmayı öğreniyor! Bugün hiç düşünmeden yaptığımız hareketleri bebekken içgüdülerimizin yardımıyla öğrenerek yaparız aslında. Miniğiniz bu dönem, oturup iki elinin üzerine basıp ayağa kalkmaya da çalışacak!
İleri doğru sürükleniyor!
Bebeğiniz bu dönemde bedeninin iki yanını da koordine edebilir. Onu yüzüstü yatırdığınızda çaprazlama omuz ve bacağını hareket ettirip yavaş yavaş emeklemeye benzer sürüklendiğini göreceksiniz.
DENEYİN Birlikte yakalamaca oynayın. Bebeğinizle yan yana halının üzerine yatın. Sürünmeye başlayın ve ondan sizi yakalamasını söyleyin. Siz önden önden gidince o da arkanızdan heyecanla gelecek ve sizi yakalamaya çalışacak. Ardından bu defa siz onu yakalamaya çalışın. Otomatik olarak sağ bacağınız öndeyken sol omzunuz geride, sol bacağınız öndeyken sağ omzunuz geride olacak. Tabii bebeğinizin de aynı şekilde. Bu eğlenceli oyun sayesinde tüm kol, bacak, omuz ve diz kaslarınız çalışacak. Hadi hareket vakti!
12-24 AY
Yürüyor!
Bu dönemde bebeğiniz iki ayağının üzerinde durur ve genellikle 14. ayda adımlarını atar. Her gün gelişerek ilk adımlarını atar. Günbegün artan hızına inanamayacaksınız! İlk adımları yavaş yavaş olacak, ilerleyen günlerde oyuncağını da elinde tutup sürükleyecek, ardından zıplamaya, kanepeye tırmanmaya başlayacak… Minik canavarınız iyi bir sporcu oluyor!
DENEYİN “Baş, omuzlar, dizler ve parmaklar…” Bu sözcükleri bir şarkı söylüyormuş gibi söyleyin. Ve siz diz dediğinizde dizini, parmak dediğinizde parmaklarını göstersin. Siz de aynı şekilde onunla birlikte dizinizi ya da parmaklarınızı gösterin. Çok eğlenceli değil mi?
Mimiklere başlıyor!
Bebeğinizin, tıpkı bizim gibi, bir şeyi bilmediğimizde yaptığımız gibi, omuzlarını yukarı doğru kaldırıp ellerini de iki yana açtığını göreceksiniz. Ona bir soru sorduğunuz ağzını aşağı eğip omuzlarını kaldırdığında karşısında kendi küçüklüğünüzü göreceksiniz. Bu tür jestleri sizi gözlemleyerek edinir.
DENEYİN Bebeğinizle konuşurken ona sorular sorun. İnteraktif bir iletişim geliştirin. “Biz şimdi seninle parka mı gidiyoruz? Biz ayakkabılarını mı giyiyoruz…” gibi. Bu sayede bebeğinizin sizinle iletişimini güçlendirir ve çabuk konuşmasına yardımcı olursunuz.
DENGE KURUYOR!
Bebeğiniz yürümeye başladığı andan itibaren aynı zamanda kendi vücut dengesini de kurmaya başlar. Yürürken, koşarken, durmaya çalışırken bedenini dengede tutar. Yürümeyi ilk öğrendiğinde sık sık düşmesi de bu dengeyi kurmaya çalışmasındandır.
Tut, at, fırlat!
Top oyunları hem çok eğlencelidir hem de çocuğunuzun motor becerilerinin gelişimi açısından çok yararlıdır. Top deyip geçmeyin, bebeğiniz topla oynarken tutup fırlatmayı öğrenir. Kol kasları gelişir. Topa vurduğundaysa ayakları ve bacaklarıyla denge kurmayı öğrenir.
DENEYİN Anlayacağınız çocuğunuzla bol bol top oynayın! İkiniz de yere oturun ve bacaklarınızı karşılıklı V şeklinde açın. Minik bir topu bir siz bebeğinize atın, bir de bebeğiniz size atsın. Öne eğilip kalkarken bile denge kurmayı öğrenecektir. Tabii futbol, voleybolu da unutmayın. Top her gün düzenli olarak oyun aracınız olsun.
2-3 YAŞ
Mekansal farkındalık
Çocuğunuz nerede olduğunun farkına varır. Çevresindeki eşyaları, nesneleri tanır. Tanıma aşamasında genelde dokunma duyusu devreye girer. Elleriyle dokunarak nesneleri tanır. Dünyada keşfedecek çok şey var!
DENEYİN Karşıdan karşıya geçmek, çocuğunuz için en güzel farkındalık yaratma örneği. Miniğinizin elinden tutun ve durmanız gereken yerde ona “Dur” deyin. “Şimdi bu tarafa, yani sağa bakalım. Sonra şu tarafa, yani sola bakalım. Artık karşıya geçebiliriz.” Deyip yürürken aynı zamanda onunla konuşun. Ona çevresini tanımasına yardımcı olarak komutlar verin. Açıklamalarda bulunun.
Yürümeyi diğer şeylerle deneyimliyor!
Yürüyen bir kedi ya da köpek gördünüz diyelim. Ona çok dikkatli bakıp, inceleyecektir. Tabii en başta da sizi ve babasını yürürken gözlemleyecektir. Ayrıca dış dünyadaki renkler, hareketler ve sesler o yürürken bir yandan hayatın akışını belirler. Miniğiniz tüm bu çevresinde olup bitenlere şahitlik ederek yürümesini geliştirir.
DENEYİN Parka doğru yürüyüş yaparken miniğinizle küçük bir oyun oynayın. Ona, yolda gördüğünüz kedi ve köpeklerin nereye gittiğini sorun ve birlikte tahminlere bulunun. Sohbet ede ede çevresinin farkında olmasını sağlayın. Evde bir kediciğin nasıl yürüdüğünü, tavşanın nasıl koştuğunu, köpeklerin nasıl koştuğunu birlikte taklit edin.
Çocuğunuz büyük bir iş başarıyor, yürüyor. Ona, dönmek, ileri gitmek, geri dönmek gibi yürüyüşle ilgili terimleri uygulamalı olarak, göstererek öğretin. Sağa sola dönmeyi de şimdiden öğretirseniz ileride karıştırmaz.
