Okullar açıldı, havalar yavaş yavaş soğumaya başladı. Özellikle okulların açıldığı ve sonbaharı yaşadığımız şu günlerde çocukların birçoğunda dirençli dediğimiz öksürükler görülmeye başlandı. Nedir ve neleri işaret ediyor olabilir? Uzmanına sorduk…
Çocuğunuz durmadan öksürüyor mu? Bunu sıradan bir öksürük olarak düşünmemelisiniz. Kronik ya da psikolojik olabileceği gibi aynı zamanda birçok hastalığın habercisi de olabilir. Özellikle okulların açıldığı ve sonbaharı yaşadığımız şu günlerde çocukların birçoğunda dirençli dediğimiz öksürükler görülmeye başlandı. Peki dirençli ya da uzayan öksürük olarak tanımlanan bu öksürük türü nedir? Kaç hafta süren öksürüklere denir? Uzayan öksürüklerde, öksürük kesiciler işe yarar mı? Liv Hospital Çocuk Göğüs Hastalıkları Uzmanı Prof. Dr. Erkan Çakır yanıtladı.
Dirençli öksürük nedir, neden önemlidir?
Çocuklarda 4 haftadan daha fazla süren öksürük dirençli ya da uzayan öksürük olarak adlandırılır. Erişkinlerde bu süre 6-8 hafta olarak kabul edilmekle beraber çocuk akciğeri oldukça hassas ve çabuk hasarlanmaya meyilli olduğundan çocuklarda 4 haftanın üzerindeki öksürük, dirençli öksürük olarak kabul ediliyor. Dirençli öksürükte altta yatan sebepler bulunamaz ve ortadan kaldırılmazsa çocukta kalıcı akciğer hasarı gerçekleşebilir. Bu yüzden uzamış öksürüğü olan çocuklarda mutlaka nedenin ortaya konması ve tedavisinin yapılması gerekiyor.
Çocuk akciğeri oldukça hassas ve çabuk hasarlanmaya meyilli olduğundan, 4 haftanın üzerindeki öksürük, dirençli öksürük olarak kabul ediliyor…
Liv Hospital Çocuk Göğüs Hastalıkları Uzmanı Prof. Dr. Erkan Çakır
DİRENÇLİ ÖKSÜRÜĞÜN 5 SEBEBİ
1 – Solunum yolu hastalığı olabilir
Çocuklarda hem üst solunum yolu hem de alt solunum yolu hastalıkları dirençli öksürük yapabileceği gibi bazen de solunum dışı etkenler uzayan öksürüğe neden olabilir. Dirençli öksürüğün en sık sebeplerinden biri enfeksiyonlar olup; virüs ve bakterilere bağlı solunum yolu enfeksiyonları tam tedavi edilemediğinde uzamış öksürüğe neden olabilir. Özellikle bronşit, bronşiolit, zatürre gibi alt solunum yolu enfeksiyonları dirençli öksürüğe neden olabilir, hatta enfeksiyonlar sonrası çocukların akciğerlerinde balgam birikimleri olup bronş genişlemesi (Bronşektazi) ya da akciğer sönmesi (Atelektazi) oluşabilir ve bu durum kendini uzayan öksürük olarak gösterebilir.
2 – Alerjik saman nezlesi ya da astımı olabilir
Uzamış öksürüğün bir diğer sık sebebi alerjik saman nezlesi ve astımdır. Özellikle gece artan öksürüklerde, çocukta alerjik bünye belirtileri de varsa, aile bireylerinde astım ve alerji hikayesi olması durumunda bu hastalıklar akla gelmelidir. Küçük süt çocuklarında reflüye bağlı öksürükler de görülebilir.
3 – Boğazına yabancı cisim kaçmış olabilir
5 yaş altı çocuklarda yabancı cisim aspirasyonlarına çok dikkat etmek gerekiyor. Fındık, fıstık, ceviz gibi sert bir şey yerken ya da çocuğumuzun ağzında boncuk, silgi, kalem kapağı gibi bir şey varken aniden öksürme ve solunumda zorlanma hava yollarına yabancı cisim kaçtığını gösteren bulgudur. Bu bulgu düzelmeyen öksürük ve dirençli hırıltı ile karşımıza çıkabilir ve tanı ne kadar gecikirse yabancı cismin akciğerlerde bırakacağı hasar da bi o kadar artabilir.
4 – Doğuştan gelen akciğer hastalıkları da sebep olabilir
Düzelmeyen öksürüğün diğer bir nedeni ise doğuştan gelen akciğer hastalıklarıdır. Akciğerin yapısal problemleri, balgam birikimi ile giden kistik fibrozis ve doğuştan tüycüklerin çalışmamasına bağlı oluşan primer siliyer diskinezi hastalığı da dirençli öksürük yapabilir.
5 – Psikolojik nedenlerden kaynaklı olabilir
Bazen tüm altta yatan durumların araştırıldığı fakat nedenin tespit edilemediği, psikolojik nedenlerden kaynaklı öksürükler de olabilir ki buna da psikojenik öksürük adını vermekteyiz.
Uzayan öksürüklerde öksürük kesiciler işe yarar mı? Ne yapmamız gereklidir?
- Altta yatabilecek ve tedavi edilmediğinde akciğer hasarı bırakabilecek durumların araştırılması için alanında uzman bir hekime başvurun. Öksürüğün tedavisi öksürüğe neden olan durumun bulunması ve nedene yönelik tedaviyle başlar.
- Altta yatan sebebin araştırılmadan ve buna yönelik tedavi verilmeden sadece öksürüğü kesmek ya da bastırmak amaçlı öksürük şurupları kullanmak oldukça zararlıdır. En büyük zararı ise gerçek tanının ve tedavinin gecikmesi ve buna bağlı ortaya çıkacak akciğer hasarının ağırlaşmasıdır. Özellikle de hekim kontrolü dışındaki tüm ilaç ve maddeleri kullanmaktan kaçınılmalıdır.