Uzmanlar emzik kullanmanın yararları olduğu kadar zararları da olabildiği görüşünde hem fikir. Son araştırmalar emzik kullanmanın ani bebek ölümlerini azalttığını gösterse de, bu konuda kafası karışık anneleri cesaretlendirmek için bilinmesi gereken detaylar bulunuyor. ‘Bebeklerde emzik kullanımında nelere dikkat edilmeli’ sorusunu Çocuk Diş Hekimliği Uzmanı Dt. Nurgül Demir anlatıyor.

Emme alışkanlığı, bebeklerin anne karnında öğrenerek doğuştan sahip oldukları, beslenme ihtiyaçlarının karşılanmasının yanısıra bebeğin anne ile bağlarını güçlü kılarak güvende hissettiren bir reflekstir. Alıştıkları bu fizyolojik tatmin ile bebeklerin, beslenme zamanları dışında da parmak veya dillerini emmeye devam ettiğini görebilirsiniz. Bu alışkanlıkların önüne geçebilmek ve sakinleştirici, yatıştırıcı etkisinden faydalanmak amacıyla emzikler bebeklik döneminde tercih edilebilir. Ancak emzik kullanımına doğru zamanda başlanmalı ve seçilen emziğin, bebeğin damak gelişimine zarar vermeyecek özellikler taşıdığından emin olunmalıdır. Amerikan Pediatri Akademisi, yeni doğanlarda, bebeğin anne memesini emmeye alışana kadar, memeyi reddetme riskinin önüne geçilebilmesi için emzik kullanımına başlanmamasını önerir. Emzik kullanımına uzun süre devam eden çocuklarda, çenelerde gelişim bozukluğu ve çeneler kapalıyken ön dişlerin arasına dil ucu girecek kadar açıklık kalması olarak tanımlanan ‘open bite’ görülme riski fazladır. Emzik kullanım süresi uzadıkça, arka dişlerde de kapanış bozukları oluşabilir; kapanış bozukluklarına ön dişlerin orta hatta birleştiği bölgelerde kaymalar da eşlik edebilir. Bu problemlerin önüne geçebilmek için, süt köpek dişlerin çıkmaya başladığı, bebeklerin ortalama 18 aylık dönemlerinde emzik kullanımı bırakılmalı veya sınırlandırılmalıdır.

Parmak emme kadar risk

Bebeğin emzik emme ‘süresinin kısaltılması’ ve ‘sıklığının düşürülmesi’ ile diş ve çene kemiklerinde oluşabilecek bozukluklar önlenebilir. Uzun süreli emzik kullanımı, kemik gelişimi devam eden büyüme çağındaki çocuklarda, üst ön dişlerin olması gerektiğinden daha önde konumlanma riski açısından, parmak emme alışkanlığı kadar büyük risk oluşturur. Çene gelişimini ve diş dizilimini daha az etkileyeceği iddiasıyla piyasaya sürülen ortodontik emzikler de ebeveynler için yeni bir alternatif olarak değerlendirebilir.

Yapılan bilimsel çalışmaların sonuçlarına ait verilerin, ortodontik emzik kullanımının koşulsuz önerilebilmesi için yeterli olmadığını da belirtmek gerek. Emzik kullanım sırasında üst damakla temas halindedir. Bu durum, ortodontik veya geleneksel; hava delikleri olan veya olmayan tüm emzik çeşitlerinde; emziğin üst damağı destekliyor olması gerektiğini önemli bir nokta haline getirir. Bebeğin çene yapısı ve büyüklüğüne uygun olarak seçilen emziğin, fonksiyon sırasında üst damağı yeteri kadar kaplıyor olması; üst damağın boyutsal olarak küçülme riskini azaltabilir.

Ani kazalara karşı koruyor

Tüm bunların yanı sıra, emziğin bebekler için göz ardı edilemeyecek bir yararı olduğunun da altını çizmek gerek. Bu yarar da; bebeklerde uyku sırasında ani bebek ölümlerine karşı koruyucu etkisi bulunmasıdır. Dilin, önde konumlanmasını sağlayarak, hava yolunu açık tuttuğu, bu sayede ani bebek ölümü riskini azalttığı belirtilmektedir. Tabii bu durum bebekler emzik kullanımına zorlanmalı gibi algılanmasın, ancak emzik kullanımının bir avantajı olarak değerlendirilebilir. Diğer bir taraftan, annenin ilaç kullanımı veya bazı sistemik hastalıkları nedeniyle bebeği emziremediği durumlarda da emzik kullanımı bebekte emme refleksinin geliştirilmesinde faydalı olacaktır. 14 aylık döneme kadar devam eden ortodontik emzik kullanımının kalıcı parmak emme alışkanlığının engellenmesinde etkili olması da emzik kullanımının bir diğer avantajı olarak değerlendirilebilir.

Emzik kullanırken dikkat edilmesi gereken 5 madde:

1 Bebeğin emzik kullanımına bebeğin ihtiyaçlarına ve genel durumuna göre karar verilmelidir. 

2 Bebeğin ilk birkaç aylık döneminde bebeğin emme refleksinin gelişimi, rahatlatılması, yatıştırılması, parmak emme alışkanlığının önüne geçilebilmesi ve ani bebek ölümü riskini düşürebilmesi gibi avantajları göz önünde bulundurulduğunda emzik kullanımı yararlı olabilir. 

3 Emziğin 12 aylık dönemi aşan kullanımı akut orta kulak iltihabı riskini arttırabilir.

4 Emzik kullanımına 18 aylık dönemden sonra devam edilmesi çene gelişiminde ve dişlerin diziliminde ciddi problemlere yol açabilir.

5 Emzik seçiminde emziğin bebeğin damak yapısına uygun ve temizlenebilir olmasına özen gösterilmelidir.